သာသနာနဲ႔ သာသနာျပဳ

သာသနာက ပရိယတၱိသာသနာ၊ ပဋိပတၱိသာသနာ၊ ပဋိေ၀ဓသာသနာလို႔ သံုးရပ္ရွိတယ္။ တစ္နည္း သီလသာသနာ၊ သမာဓိသာသနာ၊ ပညာသာသနာလို႔ သံုးရပ္ရွိတယ္။ တစ္နည္း ယထာပရာဓသာသနာ၊ ယထာႏုေလာမသာသနာ၊ ယထာဓမၼသာသနာလို႔ သံုးရပ္ရွိတယ္။
ပရိယတၱိသာသနာဆိုတာ ဘုရားေဟာ ထားခဲ့တဲ့ ပိဋကတ္သံုးပံု၊ နိကာယ္ငါးရပ္ဆိုတဲ့ ပိဋကတ္စာေပေတြကို သင္ယူျခင္း၊ ေလ့လာျခင္း၊ မွတ္သားျခင္း၊ သင္ၾကားပို႔ခ်ျခင္း၊ ေဟာေျပာျခင္း၊ ႏႈတ္ငံုေဆာင္ထားျခင္း တို႔ကိုေခၚတယ္။
ပဋိပတၱိသာသနာဆိုတာကေတာ့ ဘုရားေဟာထား၊ ဆံုးမထားတဲ့ တရားေတာ္အတုိင္း လိုက္နာက်င့္ႀကံ၊ အားထုတ္ျခင္းကိုေခၚတယ္။ ပဋိေ၀ဓသာသနာ ဆိုတာကေတာ့ အပတ္တကုတ္က်င့္ႀကံ အားထုတ္လို႔ မဂ္ဖိုလ္ နိဗၺာန္တရားေတြကို ထိုးထြင္း သိျခင္းပဲ။
သီလသာသနာဆိုတာ လူေတြမွာ ငါးပါး သီလ၊ ရွစ္ပါးသီလ။ ရဟန္းေတာ္ေတြမွာ ၂၂၇ သြယ္ ရွိတဲ့ သိကၡာပုဒ္သီလေတြကို ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ လိုက္နာျခင္းပဲ။ သမာဓိသာသနာဆိုတာ ဘုရားရွိခိုးျခင္း၊ ဂုဏ္ေတာ္ပြားျခင္း၊ ပုတီးစိတ္ျခင္းစတဲ့ စိတ္ေအးၿငိမ္းေၾကာင္း၊ စိတ္တည္ၿငိမ္ေၾကာင္း သမာဓိလုပ္ငန္းေတြကို လုပ္ျခင္းပဲ။ ပညာသာသနာ ဆိုတာကေတာ့ ၀ိပႆနာအလုပ္ကိုအားထုတ္လို႔ ႐ုပ္နာမ္ကိုသိျခင္း၊ အနိစၥ၊ ဒုကၡ၊ အနတၱကိုျမင္ျခင္း၊ မဂ္ဖိုလ္နိဗၺာန္ကို သိျမင္ျခင္းပဲ။

ယထာပရာဓသာသနာဆိုတာ အျပစ္ရွိတဲ့ သတၱ၀ါေတြ အျပစ္အားေလ်ာ္စြာ ဆံုးမထားတဲ့ ၀ိနည္းပိဋကတ္ကိုေခၚတာ။ ယထာႏုေလာမ သာသနာဆိုတာ သတၱ၀ါေတြရဲ႕ အလိုဆႏၵ အဇၥ်ာသယ၊ ကိန္း၀ပ္ေနတဲ့ အႏုသယအားေလ်ာ္စြာ ေဟာၾကားဆံုးမထားတဲ့ သုတၱန္ပိဋကတ္ကိုေခၚတာ။ ယထာဓမၼသာသနာဆိုတာ ႐ုပ္အစုအေ၀း၊ နာမ္အစုအေ၀း၊ ႐ုပ္အပံု နာမ္အပံုမွ်သာရွိတဲ့ ဒီခႏၶာႀကီးကို ငါ၊ ငါလို႔ထင္မွတ္ေနတဲ့ သတၱ၀ါ ေတြကို ႐ုပ္အစု အေ၀း၊ နာမ္အစုအေ၀း၊ ႐ုပ္အပံု နာမ္အပံုမွ်သာရွိ ပါလားလို႔ထင္ေအာင္ျမင္ေအာင္ ဆံုးမ၊ ေဟာၾကားထားတဲ့ အဘိဓမၼာပိဋကတ္ကိုေခၚတာ။
တစ္ခြန္းတည္းၿခံဳေျပာရရင္ေတာ့ သာသနာဆိုတာ ဘုရားရွင္ရဲ႕အဆံုးအမစကားေတာ္၊ မိန္႔ခြန္းေတာ္၊ ႏႈတ္ခပတ္ေတာ္၊ ပညတ္ေတာ္ပါပဲ။
သာသနာျပဳတယ္ဆိုတဲ့ ေ၀ါဟာရဟာ ဒီေခတ္ထဲမွာ ေဖာေဖာသီသီ လိႈင္လိႈင္ႀကီးကို သံုးစြဲ ေနၾကတာပဲ။ ဘုရားဖူး သာသနာျပဳအဖြဲ႕တဲ့။ ဘုရားဖူးရင္း လိပ္ဥတူးရင္းဆိုတာလို အမ်ားစုဟာ ဘုရားဖူး နာမည္ခံၿပီး အေပ်ာ္အပါးထြက္ၾကတာ မ်ားတာပါ။ အလုပ္ေတြ၊ တာ၀န္ေတြနဲ႔ ဖိအားေတြမ်ားေတာ့ စိတ္ထြက္ေပါက္တစ္ခု အေနနဲ႔ ဘုရားဖူးနာမည္ခံၿပီး လြပ္လပ္မႈတစ္ခု ရွာၾကတာ၊ ခံစားၾကတာ မ်ားတာပါ။
ေက်းဇူးေတာ္ရွင္ ေတာင္ၿမိဳ႕၊ မဟာဂႏၶာ႐ံုဆရာေတာ္ဘုရားက သာသနာဆိုတာ အေဆာက္ အဦးကို ေခၚတာ မဟုတ္ဘူးလို႔ မိန္႔ခဲ့တယ္။ ဒါေၾကာင့္ သာသနာဆိုတာ ဘုရားမဟုတ္ဘူး။ ေစတီမဟုတ္ဘူး၊ ပုထိုးမဟုတ္ဘူး။ ေက်ာင္းမဟုတ္ဘူး။ ကန္မဟုတ္ဘူး။ သာသနာဆိုတာ ဘုရား အဆံုးအမကိုေခၚတာ။
ဘုရားတည္တဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြ သူတို႔ကိုယ္ သူတို႔ သာသနာျပဳလိုင္းတဲ့။ သာသနာျပဳပုဂၢိဳလ္တဲ့။ မဟာဂႏၶာ႐ံုဆရာေတာ္ဘုရားရဲ႕အလိုဆိုရင္ ဟုတ္၊ မဟုတ္ စဥ္းစားၾကည့္ေပ့ါ။ ဘုရားမရွိတဲ့အရပ္မွာ ဘုရားတည္ တာေကာင္းပါတယ္။ ဘုရားရွိၿပီးသား အရပ္မွာေတာ့ ေနာက္ထပ္အသစ္တည္ဖို႔မလိုပါဘူး။ ဘုရားထက္အေရး ႀကီးတာေတြ အမ်ားႀကီးရွိ ပါေသးတယ္။
ကိုယ့္ဖေယာင္းတိုင္မွာ မီးေတာက္ မရွိဘဲ တျခားဖေယာင္းတိုင္ကို မီးကူးေပးလို႔ မရဘူး။ ဒီလိုပဲ.. ကိုယ့္သႏၶာန္မွာ သာသနာ မရွိဘဲ သူမ်ားကို သာသနာျပဳလို႔မရဘူး။ သာသနာျပဳတယ္ဆိုတာ လူတုိင္းနဲ႔ တန္တာ မွတ္လို႔။
ႏိုင္ငံရပ္ျခား သာသနာျပဳထြက္ၾကတယ္။ ေကာင္းပါတယ္။ ပ႑ိတာရာမ ဆရာေတာ္ဘုရား ကေတာ့ သာသနာျပဳဆိုတဲ့ ေ၀ါဟာရႀကီးဟာ ႀကီး က်ယ္လြန္းလို႔ မသံုးရဘူး။ ျပည္ပသြားတာ ဓမၼဒူတခရီးလို႔ပဲ အမည္တပ္တယ္။
ပရိယတၱိမူလကံ သာသနံ လို႔ ဋီကာ ဆရာတို႔မိန္႔ဆိုၾကတယ္။ သာသနာရဲ႕အေျခခံ ေရေသာက္ျမစ္ဟာ ပရိယတၱိပဲ။ ဒါေၾကာင့္ နံပါတ္တစ္ သာသနာျပဳပုဂၢိဳလ္စစ္စစ္ဟာ စာခ်ပုဂၢိဳလ္ပဲ။ ဒီေနာက္မွာေတာ့ တရားေဟာ၊ တရားျပပုဂၢိဳလ္ေတြေပ့ါ။
ပရိယတၱိက ေရကန္ႀကီးရဲ႕ ကန္ေဘာင္နဲ႔တူတယ္။ ပဋိပတၱိက ေရကန္ထဲက ေရေတြနဲ႔တူတယ္။ ပဋိေ၀ဓက ေရကန္ထဲက ပြင့္္ေနတဲ့ၾကာမ်ိဳး ငါးပါးနဲ႔တူတယ္။ ပရိယတၱိ ကန္ေဘာင္ခိုင္မွ၊ ေကာင္းမွ၊ လံုၿခံဳမွ၊ ပဋိပတၱိေရေတြ ၾကာရွည္တည္တံ႔ႏိုင္တယ္။ ပဋိပတၱိေရေတြ ၾကည္ၾကည္လင္လင္ သန္႔သန္႔ရွင္းရွင္း တည္ရွိမွ ပဋိေ၀ဓ ၾကာပန္းတို႔ပြင့္လန္းႏိုင္တယ္။

ဓမၼပိယဆရာေတာ္
အရွင္သံ၀ရာလကၤာရ

အကဲ့ရဲ႕မလြတ္ေသာေလာက

လူေလာက သေဘာကိုၾကည့္ရလွ်င္ ေလာကၾကီးအတြင္း ျဖစ္တည္က်င္လည္ေနၾကမႈ၊ ရုန္းကန္ေနရမႈ၊ ၾကိဳးစားေဆာက္တည္ေနရမႈ စေသာ ဘ၀ေနထိုင္ေရးအတြက္ ျပဳလုပ္ေန ၾကရသည္ကို ေတြးၾကည့္လွ်င္ပင္ ေတြ႔ျမင္ႏုိင္ပါတယ္။ ဘ၀တစ္ခုရလာရျခင္းသည္ အေၾကာင္း တရားမ်ား ရွိခဲ့ေသာေၾကာင့္ အက်ိဳးတရား ခႏၶာကိုရလာ ျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ အေၾကာင္း တရားမရွိလွ်င္ အက်ိဳးတရားခႏၶာလည္း မျဖစ္ေပၚလာႏုိင္ပါ။ ထို႔အတြက္ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔၊ စာဖတ္သူတုိ႔ ရရွိေနေသာအက်ိဳးတရား ခႏၶာမွ လြတ္ေျမာက္ရာလမ္းကို ရွာၾကရပါမယ္။ အတိတ္ကာလက သမုဒယသစၥာ (ဆင္းရဲျဖစ္ေၾကာင္း အမွန္တရား)။ တဏွာ၊ ေလာဘ (ပယ္သတ္ရမည့္တရား) မ်ားကိုျပဳလုပ္ခဲ့၍ ယခုကာလတြင္ ဒုကၡသစၥာ (ဆင္းရဲ ျခင္းအမွန္တရား)။ ျဖစ္-ဒုကၡ၊ ပ်က္-ဒုကၡ (ပိုင္းျခားသိရမည့္တရား) ကိုရရွိ လာျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ အတိတ္က မသိမႈ (အ၀ိဇၨာ)၊ လိုခ်င္တပ္မက္မႈ (တဏွာ) ဦးေဆာင္ခဲ့သျဖင့္ ယခုတိုင္ သံသရာရွည္ေနျခင္းပါ။ ယခုအခ်ိန္မွာေတာ့ သံသရာမွ လြတ္ေျမာက္ေၾကာင္း တရားမ်ားကိုသာက်င့္ၾကံ အားထုတ္သင့္ပါၿပီ။ ေလာကတြင္ ေနထုိင္ရသ၍ ေလာကဓံရွစ္ပါး (လာဘ္ရျခင္း၊ မရျခင္း။ အေျခြရံရွိျခင္း၊ မရွိျခင္း။ ကဲ့ရဲ႕ျခင္း၊ ခ်ီးမြမ္းျခင္း။ ေကာင္က်ိဳးခ်မ္းသာ ခံစားရျခင္း၊ မေကာင္းက်ိဳးခံစားရျခင္း)ႏွင့္ လည္းၾကံဳေတြ႕ ေနရမည္မွာ မလြဲေပ။

ေလာကၾကီးမွာ မည္သည့္ အေၾကာင္းႏွင့္ျဖစ္ေစ အကဲ့ရဲ႕မလြတ္ႏုိင္ဟု ဘုရွားရွင္က ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။ ထုိေၾကာင့္ မိမိတုိ႔ ကဲ့ရဲ႕ျခင္းဆုိသည့္ ေလာကဓံႏွင့္ ၾကံဳလာရသည္ ရွိခဲ့ေသာ္ ရန္တံု႔မျပန္မိေစရန္ သတိရွိရပါမယ္။
ျမတ္စြာဘုရားရွင္ ေဇတ၀န္ေက်ာင္းေတာ္တြင္ သီတင္းသုံးေတာ္မူစဥ္ တစ္ေန႔၌ အတုလ ဥပါသကာ ေခါင္းေဆာင္ေသာ သူ၏အေပါင္းအေဖာ္ ငါးရာတုိ႔သည္ တရားနာရန္ ေရာက္လာၾကပါတယ္။ ေရွးဦးစြာ အရွင္ေရ၀တ ထံခ်ဥ္းကပ္ ၾကပါတယ္။ အရွင္ေရ၀တသည္ အနည္းငယ္ ႏႈတ္ဆက္စကားေျပာၿပီး တိတ္ဆိတ္စြာ တရားထိုင္ေနေလရာ အရွင္သာရိပုတၱရာထံ သြားၾကပါတယ္။ အရွင္သာရိပုတၱရာက ခက္ခဲနက္နဲေသာ အဘိဓမၼာတရားသေဘာမ်ားကို က်ယ္၀န္းစြာ ေဟာေျပာရာ ၿငီးေငြ႔လာၿပီး သင့္ေတာ္ေသာ တရားကို နာယူမည္ဟုဆံုးျဖတ္၍ အရွင္အာနႏၵာထံ သြားၾကျပန္တယ္။ အရွင္အာနႏၵာက အေျခခံတရားမ်ား၏ လိုရင္းသေဘာတုိ႔ကို တိုတိုတုတ္တုတ္ ေဟာေျပာရာ နားမရွင္းျဖစ္ၾကျပန္တယ္။ ထုိ႔ေနာက္ ျမတ္စြာဘုရား၏ ေရွ႕ေမွာက္သို႔သြားေရာက္ၾကၿပီး ေလွ်ာက္ထားၾကျပန္တယ္။ “အရွင္ဘုရား အရွင္ေရ၀တက တရားမေဟာပါ၊ သူ႔ဘာသာ ႏႈတ္ဆိတ္ေနပါတယ္။ အရွင္သာရိပုတၱရာက က်ယ္၀န္းစြာေဟာ၍ ၿငီးေငြ႔ၾကရပါတယ္။ အရွင္အာနႏၵာ တရားေဟာပံုမွာ တုိတိုက်ဥ္းက်ဥ္းျဖစ္၍ နားလည္ရန္ခက္ပါတယ္။ ဘယ္တရားႏွင့္မွ အဆင္မေျပ၍ အရွင္ဘုရားထံ တရားနာရန္ လာေရာက္ၾကပါတယ္” ဟုေလွ်ာက္ထားရာ ဘုရားရွင္က ေအာက္ပါအတုိင္း ေဟာေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။

“အုိ…အတုလ ကဲ့ရဲ႕ျခင္းသည္ ေရွးရိုးအစဥ္လာေပတည္း။ ဤကဲ့ရဲ႕ျခင္းသည္ ယခုမွျဖစ္သည္မဟုတ္။ ဆိတ္ဆိတ္ေနသူကိုလည္း ကဲ့ရဲ႕ကုန္၏။ မ်ားစြာေျပာေဟာ သူကုိလည္း ကဲ့ရဲ႕ကုန္၏။ ႏိႈင္းခ်ိန္၍ ေျပာေသာသူကိုလည္း ကဲ့ရဲ႕ကုန္၏။ ေလာက၌ အကဲ့ရဲ႕လြတ္ေသာသူမည္သည္ မရွိေပ”

ေလာကလူမ်ား၊ စိတ္အထာကား၊ စကားမ်ားလွ်င္ အျပစ္တင္၏။ နည္းလွ်င္ကဲ့ရဲ႕၊ ရွုံ႕ခ်မဲ့၏။ မခ်ဲ႕လိုရင္းသင့္ရံုရွင္းလည္း၊ စိတ္တြင္မၾကိဳက္၊ ကဲ့ရဲ႕လိုက္၏။ ႏွစ္ၿခိဳက္မႈကြာ၊ ဘာပဲျမင္ျမင္၊ အျပစ္တင္သည္၊ ဤလွ်င္လူ႔သေဘာေပတည္း။
(ေကာဓ၀ဂ္၊ အတုလဥပါသကာ၀တၳဳ)၊

က်ေနာ္တုိ႔ ေလာကမွာ ျဖစ္လာၾကတဲ့ လူသားေတြ အားလံုး ေလာကဓံရွစ္ပါး ရွိသည့္ အနက္ ခုႏွစ္ပါးသည္ လူတုိင္းမခံစားၾကရပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ကဲ့ရဲ႕ျခင္းကုိေတာ့ လူတုိင္းခံၾကရစၿမဲပါ။ ဒါေၾကာင့္ပဲ ဘုရားရွင္က ေလာကမွာ အကဲ့ရဲ႕လြတ္ေသာသူ မရွိဟု မိန္႕ဆုိခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ေကာင္းတာ လုပ္တာပဲျဖစ္ပေစ အကဲ့ရဲ႕လြတ္ျခင္း မရွိပါေလ။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ေက်းဇူးေတာ္ရွင္ ေရႊဟသၤာဆရာေတာ္ႀကီးက “အမ်ားအက်ိဳး၊ ရြက္သယ္ပိ္ုးက၊ ခႏိုးခနဲ႔၊ ဆိုကဲ့ရဲ႕လည္း၊ မဖဲ့မေစာင္း၊ ကိုယ့္လမ္းေၾကာင္းကုိ၊ စိတ္ေကာင္းႏွင့္ယွဥ္၊ ေရွးရႈႏွင္ေလာ့။” ဟု ဆံုးမစကား ဆုိခဲ့ပါတယ္။
ထုိဆံုမစကားမ်ားကုိ မွတ္သာနာယူၿပီး မိမိတုိ႔ေနၾကရတဲ့ ဘ၀တခုဆုိတဲ့ အခ်ိန္တုိကာလေလးမွာ ၾကံဳေတြ႕ေနတဲ့ ေလာကဓံတရားကုိ ေကာင္းစြာရင္ဆုိင္ ႏိုင္ၾကပါေစ။


စိတ္၏ ေအးခ်မ္းမႈကုိ ရရွိခံစားႏုိင္သည့္ သူေတာ္ေကာင္းမ်ား ျဖစ္ၾကပါေစ…


မွတ္ခ်က္။ ။အရင္ကေရးခဲ့ေသာ အေၾကာင္းအရာမ်ားကုိ ျပန္လည္တင္ျပျခင္းပါ။


ေက်းဇူးေတာ္ရွင္ မုိးကုတ္ဆရာေတာ္ ဘုရားႀကီး၏ ဓမၼသံေ၀ဂႏွင့္ ၾသ၀ါဒ ကထာမ်ား၊

၁။ ျဖစ္ပ်က္မွန္သမွ် သခၤါရ၊ ဒုကၡသစၥာမွတ္၊ ျဖစ္ပ်က္မႈတြင္၊ ငါေကာင္ထင္၊ ခင္မင္သမုဒယမွတ္၊ ႐ုပ္နာမ္အား လံုး၊ ျဖစ္ပ်က္သုဥ္း၊ ခ်ဳပ္ဆံုးနိဗၺာန္မွတ္၊ ခ်ဳပ္ဆံုးမႈတြင္၊ ဉာဏ္သက္၀င္၊ သိျမင္မဂ္ဟုမွတ္။
၂။ ယံုၾကည္က်န္းမာ၊ စိတ္ေျဖာင့္စြာျဖင့္၊ လြန္စြာအားထုတ္၊ နာမ္ႏွင့္႐ုပ္ကုိ၊ ျဖစ္ခ်ဳပ္ဉာဏ္ျမင္၊ ဤငါးအင္၊ မွန္ပင္ မဂ္ရေၾကာင္း။
၃။ မစြန္႔ကာမ၊ ဆရာမရွိ၊ ၀ိရိယေလ်ာ့၊ အားအင္ေပ်ာ့ကာ၊ လြန္စြာယူမွား၊ ဤငါးပါး၊ တရားမဂ္ဖိုလ္၊ ေ၀းေလသ တည္း။
၄။ သူေတာ္ဆည္းကပ္၊ ျမတ္တရားနာ၊ ေလ်ာ္စြာအက်င့္၊ မဂ္ဖုိလ္ခြင့္၊ ရလင့္ဧကန္သာ။
၅။ ငါသည္ မုခ် ေသရမည္၊ အခ်ိန္ပိုင္းသာ လိုေတာ့သည္။
၆။ သစၥာေလးပါးဆုိတာ သမုဒယသစၥာ၊ ဒုကၡသစၥာ၊ မဂၢသစၥာ၊ နိေရာဓသစၥာ။
၇။ ရခဲတဲ့ ဘ၀ကေလးမွာ အလကား အခ်ိန္ေတြ မျဖဳန္းလိုက္ပါနဲ႔။
၈။ နားက တရားနာပါ၊ ဉာဏ္က ခႏၶာလွည့္ပါ။


၉။ တရားနာတာသည္ မိမိအေရး၊ တရားအားထုတ္တာသည္ မိမိအေရး။
၁၀။ နားႀကီးႀကီးနဲ႔ တရားနာပါ။
၁၁။ ၀ိပႆနာ နားမထုတ္ဘဲနဲ႔ ေန႔ေရႊ႕ ရက္ေရႊ႕ ေရႊ႕ေနတာသည္ ဉာဏ္က မဦးဘဲနဲ႔ အေသဦးသြားရင္ ကိုယ့္အတြက္ “နာ” မည္။
၁၂။ ၀ိပႆနာ အားထုတ္တဲ့ အခါမွာ ကိေလသာ ၾကားမခိုေစနဲ႔။
၁၃။ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ဆုိတာ စာထဲမွာ ရွိတာမဟုတ္ဘူး၊ မိမိခႏၶာထဲမွာ ရွိတဲ့တရား။
၁၄။ မိမိခႏၶာထဲမွာရွိတဲ့ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ကုိ မိမိဉာဏ္နဲ႔ ရွင္းေအာင္လုပ္ပါ။
၁၅။ စာ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ သိတာသည္ သညာသိ၊ ခႏၶာ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ သိတာကမွ ပညာသိ။
၁၆။ သညာသိႏွင့္ နိဗၺာန္မေရာက္ႏိုင္ပါ။ ပညာသိနဲ႔မွ နိဗၺာန္ေရာက္ႏုိင္မည္။
၁၇။ ေရွ႕ေနာက္ ခြဲတတ္ပါေစ။ မိမိအေရးက ေရွ႕ထား၊ သားေရး၊ သမီးေရး၊ စီးပြားေရးက ေနာက္ထား။
၁၈။ ဘ၀ကူးေကာင္းေအာင္ မလုပ္ပါႏွင့္၊ ဘ၀ခ်ဳပ္ၿငိမ္း ႐ုပ္သိမ္းေအာင္လုပ္ပါ။
၁၉။ ဒါနက သံသရာရွည္တာလား၊ ဒါနေနာက္က အသိမလိုက္လို႔ သံသရာရွည္တာလား။
၂၀။ ဒါနေနာက္က အသိမလိုက္လို႔ သံသရာရွည္တာပါ။
၂၁။ သစၥာသိလွ်င္ ခႏၶာေရာင္းလွဴပါ၊ သစၥာမသိလွ်င္ သစၥာသိေအာင္ အရင္လုပ္ပါဦး။
၂၂။ အုိရာက နာရာ မေရာက္ခင္ ၀ိပႆနာလုပ္ပါ။
၂၃။ အရွိႏွင့္ အသိ ကိုက္ေအာင္လုပ္တာ ၀ိပႆနာ။
၂၄။ ေရွ႕စိတ္ကုိ ေနာက္စိတ္နဲ႔ ႐ႈတာ ၀ိပႆနာ။
၂၅။ ေရွ႕နာမ္ကုိ ေနာက္ဉာဏ္ႏွင့္႐ႈတာ ၀ိပႆနာ။
၂၆။ ေရွ႕အေသကုိ ေနာက္အေနႏွင့္႐ႈတာ ၀ိပႆနာ။
၂၇။ အေသက ျဖစ္ပ်က္၊ အရွင္ကမဂ္၊ အပ်က္နဲ႔မဂ္နဲ႔ ကိုက္ေအာင္႐ႈတာ ၀ိပႆနာ။
၂၈။ ေရွ႕က ျဖစ္ပ်က္၊ ေနာက္ကမဂ္နဲ႔ ကိုက္ေအာင္႐ႈတာ ၀ိပႆနာ။
၂၉။ အေသကုိ အရွင္က ၾကည့္ေနတာ ၀ိပႆနာျဖစ္မည္။
၃၀။ သူမ်ားစိတ္အကဲမခတ္ႏွင့္၊ မွားေသာ္ရွိ မွန္ေသာ္ရွိ ကုိယ့္စိတ္ကုိ ကုိယ္အကဲခတ္တာမွ အမွန္ရမည္။
၃၁။ အလုပ္ၾကည့္ခ်င္ရင္ ခႏၶာၾကည့္၊ အလုပ္စဥ္ၾကည့္ခ်င္ရင္ မွတ္တမ္းၾကည့္။
၃၂။ ကုိယ့္စိတ္ျဖစ္တာ ကုိယ္မသိတာ အ႐ုပ္အဆုိးဆံုး။
၃၃။ ကုိယ့္စိတ္ျဖစ္တာ ကုိယ္အကဲခတ္ႏုိင္မွ ၀ိပႆနာ။
၃၄။ ခႏၶာကိုယ္ဟာ ေမြးကတည္းက အေသဘက္ကုိ ေျပးေနတယ္။
၃၅။ ဘယ္ေဗဒင္မွ မယံုၾကနဲ႔၊ ခႏၶာက သူ႔လမ္းသူေျပးေနေတာ့ မေန႔ကထက္ ယေန႔ ေသဖုိ႔ တစ္ရက္နီးသြားၿပီ ဆုိတာသာ ယံုလိုက္ပါ။
၃၆။ ခႏၶာ၏ ၀တၱရားက အေသရွာတာ၊ ဉာဏ္၏ ၀တၱရားက အေသေရွာင္တာ။
၃၇။ ခႏၶာက အေျပးသြားေနေတာ့ အေသကဦး၍ ဉာဏ္က ေနာက္က်သြားလိမ့္မယ္။
၃၈။ အေျပးမရပ္တဲ့ ခႏၶာကိုယ္ သုသာန္မေရာက္ခင္ မဂၢင္အလုပ္ ျမန္ျမန္လုပ္ပါ။
၃၉။ သက္တမ္း ခပ္တုိတုိေလးမွာ ခပ္ခုိခို လုပ္ေနမယ္ဆုိရင္ အေသေစာသြားရင္ ကုိယ္က်ိဳးနဲလိမ့္မယ္။
၄၀။ သာသနာနဲ႔ၾကံဳမွ သစၥာေလးပါး ထြက္ေျမာက္ေရး တရားေပၚတယ္။
၄၁။ ကိစၥဟူသေရႊ႕ မဂ္တား ဖုိလ္တားလို႔ မွတ္ပါ။
၄၂။ ဒကာ ဒကာမေတြဟာ တဏွာ(ေလာဘ) ခိုင္းရာကို ကၽြန္သားေပါက္ပီပီ လုပ္ေနၾကတာပဲ။
၄၃။ တဏွာကုိ အေဖာ္မလုပ္နဲ႔၊ ဉာဏ္ကုိ အေဖာ္လုပ္ပါ။
၄၄။ အလကား ေနသေရႊ႕ အမွားေနျခင္းသာလို႔ မွတ္ပါ။
၄၅။ ယခု သားနဲ႔၊ သမီးနဲ႔၊ ေဆြနဲ႔၊ မ်ိဳးနဲ႔၊ ပစၥည္း ဥစၥာေတြနဲ႔ မသိၿပဳံး ျပံဳးေနသေလာက္၊ မသိေပ်ာ္ ေပ်ာ္ေနသ ေလာက္၊ ေနာင္ ေသခါနီး အိပ္ရာ ေညာင္ေစာင္းမွာ မ်က္ရည္က်ရပါလိမ့္မယ္။
၄၆။ ကိုယ့္ကုိယ္ကုိ သနားရင္ ၀ိပႆနာလုပ္ၾက၊ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိ မသနားရင္ သားေရး၊ သမီးေရး၊ စီးပြားေရး လုပ္ၾက။
၄၇။ အသက္ႀကီးေလေလ၊ ကံမြဲ ဉာဏ္မြဲေလေလမွတ္၊ ကံမြဲတာ အေရးမႀကီး၊ ဉာဏ္မြဲရင္ နိဗၺာန္မေရာက္။
၄၈။ ကံကုိ ဉာဏ္ကျဖတ္မွ နိဗၺာန္ရမွာ၊ ဉာဏ္မပါရင္ ကံက ျခယ္လွယ္သြားလိမ့္မယ္။
၄၉။ နိဗၺာန္သည္ ကံ၏ အက်ိဳးမဟုတ္၊ ဉာဏ္၏ အက်ိဳးျဖစ္တယ္။
၅၀။ လူေျပာ သူေျပာေတြကုိ မယံုနဲ႔၊ မိမိခႏၶာက ေျပာတာကုိသာ အယံုႀကီး ယံုလိုက္ပါ။
၅၁။ ခႏၶာႀကီးရဲ႕ စြမ္းရည္ သတၱိ ပင္ကုိယ္သေဘာက ျဖစ္မႈ ပ်က္မႈပဲရွိတယ္။
၅၂။ ၀ိပႆနာ ဆုိတာ ခႏၶာမလိုခ်င္ေအာင္ ႐ႈတာ။
၅၃။ ဒါန သီလသည္ ကိေလသာေရာဂါ သက္သာ႐ံုရမယ္၊ ၀ိပႆနာ အလုပ္လုပ္မွသာ ေရာဂါေပ်ာက္မယ္။
၅၄။ အလုပ္တရားဆုိတာ ခႏၶာအရွိနဲ႔ ဉာဏ္အသိ ကိုက္ေအာင္လုပ္တာ။
၅၅။ ခႏၶာနဲ႔ ငါနဲ႔ မေရာပါနဲ႔။
၅၆။ တရားနာတယ္ဆုိတာ ဒီအခ်ိန္မွာ မတရား အလုပ္ မလုပ္တဲ့ အခ်ိန္ပဲ။
၅၇။ ၾကားတဲ့ တရားနဲ႔ သိတဲ့တရား ႏွစ္ခုထပ္ရင္ ေသာတပန္ တည္ႏိုင္တယ္။

ဉာတပရိညာ စာအုပ္မွ-


ကဆုန္လျပည့္ ဗုဒၶေန႕တရားေတာ္၊

ဓမၼမိတ္ေဆြ သူေတာ္ေတာ္စင္ အေပါင္းတုိ႔ …
သာသနာေတာ္ႏွစ္ (၂၅၅၂)ခုႏွစ္၊ ေကာဇာသကၠရာဇ္ (၁၃၇၁)ခုႏွစ္၊ ခရစ္ႏွစ္ (၈.၅.၂၀၀၉)ခုႏွစ္၊ ေသာၾကာေန႔သည္ ဗုဒၶျမတ္စြာဘုရားရွင္ ဗ်ာဒိတ္ခံယူသည့္ေန႔၊ ဖြားျမင္ေတာ္မူသည့္ေန႔၊ ဘုရားျဖစ္သည့္ေန႔၊ ဗုဒၶ၀င္အက်ဥ္းေဟာၾကားသည့္ေန႔၊ ပရိနိဗၺာန္ စံ၀င္ေတာ္မူသည့္ေန႔ စသည့္ ေန႔ထူးေန႔ျမတ္ အခါသမယ ျဖစ္ပါတယ္။ (ဖြား၊ ပြင့္၊ ေဟာ၊ စံ၊ ဗ်ာဒိတ္ခံ မွတ္ရန္ လျမတ္ကဆုန္)။
သီတဂူဆရာေတာ္ႀကီး ေဟာၾကားသည့္ “ကဆုန္လျပည့္ ဗုဒၶေန႔” တရားေတာ္ကုိ နာယူမွတ္သားၾကၿပီး စိတ္၏ေအးခ်မ္းမႈကုိ ရရွိခံစား ႏုိင္ၾကပါေစ။


ေဂါတမ ျမတ္စြာဘုရား၏ ဗုဒၶ၀င္အက်ဥ္း၊

ေဂါတမ ဘုရားအေလာင္းေတာ္သည္ ဤဘဒၵကမာၻမွ ျပန္၍ ေရတြက္သည္ရွိေသာ္ ေလးသေခ်ၤႏွင့္ ကမာၻတစ္သိန္းထက္၌ သုေမဓာရေသ့ ျဖစ္ခဲ့ရေလသည္။
သုေမဓာရေသ့သည္ ဒီပကၤရာျမတ္စြာဘုရား ေျခေတာ္ရင္း၌ ကိုယ္ေတာ္တစ္ဦးတည္း နိဗၺာန္ခ်မ္းသာကုိ ရႏုိင္ေသာ္လည္း ၾသဃေလးျဖာသံသရာ၌ နစ္မြန္းေပ်ာ္ပါးကုန္ေသာ ေ၀ေနယ်သတၱ၀ါ အေပါင္းတုိ႔ကုိ သနားၾကင္နာေတာ္မူလွသျဖင့္ ယူေတာ္မမူခဲ့ေပ။
ပါရမီ(၃)မ်ိဳး၊
သုေမဓာရေသ့ဘ၀မွ ေ၀ႆႏၲရာမင္း ဘ၀တုိင္ေအာင္ မေရမတြက္ႏုိင္ မ်ားစြာေသာ ဘ၀တုိ႔၌…
၁။ ေရႊ၊ ေငြ၊ ျမင္း အစရွိသည္တုိ႔ကုိ လွဴျခင္း၊ (ဒါနပါရမီ)၊
၂။ ေျခ၊ လက္၊ နား ႏွာေခါင္း အစရွိသည္တုိ႔ကုိ လွဴျခင္း၊ (ဒါနဥပပါရမီ)၊
၃။ ကိုယ့္အသက္ကို လွဴျခင္း၊ (ဒါနပရမတၳပါရမီ)၊
အစရွိေသာ ပါရမီသံုးဆယ္တုိ႔ကုိ ျဖည့္က်င့္ေတာ္မူခဲ့ေလသည္။


စြန္႔ျခင္းႀကီး(၅)ပါး၊
ထို႔အျပင္ အလြန္စြန္႔ႏုိင္ခဲစြာေသာ…
၁။ ပေဒသရာဇ္ ဧကရာဇ္ စၾကမင္းတုိ႔၏ စည္းစိမ္ဥစၥာ ရတနာတုိ႔ကုိ စြန္႔ျခင္း၊ (ဓနပရိစၥာဂ)၊
၂။ သားသမီးတုိ႔ကုိ စြန္႔ျခင္း၊ (ပုတၱပရိစၥာဂ)၊
၃။ မယားကုိ စြန္႔ျခင္း၊ (ဘရိယပရိစၥာဂ)၊
၄။ ေျခ၊ လက္၊ နား၊ ႏွာေခါင္း အစရွိသည့္ အဂၤါႀကီးငယ္ကုိ စြန္႔ျခင္း၊ (အဂၤပရိစၥာဂ)၊
၅။ ကုိယ့္အသက္ကုိ စြန္႔ျခင္း၊ (ဇီ၀ိတ ပရိစၥာဂ)၊
ဟု ဆုိအပ္ေသာ စြန္႔ျခင္းႀကီး ငါးပါးကုိ ျဖည့္စြန္႔ေတာ္မူခဲ့ေလသည္။
စရိယ(၃)ပါး၊
၁။ ေလာကတၳစရိယ =ေလာကလူသား သတၱ၀ါမ်ားအတြက္ က်င့္ေတာ္မူျခင္း။
၂။ ဉာကတၳစရိယ =ေဆြမ်ိဳးသားခ်င္းမ်ားအတြက္ က်င့္ေတာ္မူျခင္း။
၃။ ဗုဒၶတၳစရိယ =သဗၺညဳတဉာဏ္ေတာ္အတြက္ က်င့္ေတာ္မူျခင္း။
ဟူေသာ စရိယသံုးပါးကုိလည္း က်င့္ေတာ္မူခဲ့ေလသည္။
ဤသို႔ ဘ၀မ်ားစြာ သံသရာ ကာလပတ္လံုး ပါရမီေတာ္တုိ႔ကုိ ျဖည့္က်င့္ေတာ္မူခဲ့ၿပီးေနာက္ ဘုရား အေလာင္းေတာ္သည္ တုသိတာနတ္ျပည္၌ ေသတေကတုမည္ေသာ နတ္သားျဖစ္ခဲ့ေလသည္။ နတ္သား ျဖစ္စဥ္ စၾက၀ဠာ တုိက္တစ္ေသာင္းမွ နတ္ျဗဟၼာအေပါင္းတုိ႔က “ဘုရားျဖစ္ခ်ိန္တန္ပါၿပီ၊ လူ႔ျပည္သုိ႔ဆင္း၍ ဘုရားျဖစ္ေတာ္မူပါ” ဟု ဘုရားအေလာင္းေတာ္ကုိ ေတာင္းပန္ေတာ္မူေလသည္။
ၾကည့္ျခင္းႀကီး(၅)ပါး၊
သုိ႔ျဖစ္၍ ဘုရားအေလာင္းေတာ္ ေသတေကတု နတ္သားသည္…
၁။ ကာလ = ဘုရားျဖစ္ရာ အခ်ိန္ကာလ၊
၂။ ဒီပ = ဘုရားျဖစ္ရာ ကၽြန္းအရပ္၊
၃။ ေဒသ = ဘုရားျဖစ္ရာ အရပ္ေဒသ၊
၄။ ကုသလ = ဘုရားျဖစ္ရာ အမ်ိဳးအႏြယ္၊
၅။ မာတုအာယုပရိေစၧဒ = ဘုရားအေလာင္းေတာ္၏ မယ္ေတာ္ျဖစ္မည့္သူ၏ သက္တမ္းအပုိင္းအျခား၊
ဟူေသာ ၾကည့္ျခင္းႀကီး ငါးပါးတုိ႔ကုိ ၾကည့္႐ႈ႕ေတာ္မူေလသည္။
ယင္းသုိ႔ ၾကည့္႐ႈ႕ေတာ္မူၿပီး နတ္အျဖစ္မွ စုေတကာ မဟာသကၠရာဇ္ (၆၇)ခု၊ ၀ါဆုိလျပည့္၊ ၾကာသပေတးေန႔၌ ကပိလ၀တ္ျပည့္ရွင္ ဘုရင္သုေဒၶါဒနမင္းႀကီး၏ ေတာင္ညာေဒ၀ီမိဖုရားႀကီး မယ္ေတာ္မာယာေဒ၀ီ ၀မ္း၌ ပဋိသေႏၶ တည္ေနေလသည္။
ဘုရားအေလာင္းေတာ္သည္ မဟာသကၠရာဇ္ (၆၈)ခု၊ ကဆုန္လျပည့္ ေသာၾကာေန႔၀ယ္ ေဒ၀ဒဟျပည္ ႏွင့္ ကပိလ၀တ္ျပည္၏ အၾကားရွိ လုမၺိနီသာေမာ အင္ၾကင္းေတာ၌ မယ္ေတာ္မာယာ၀မ္းမွ မီးရွဴးသန္႔စင္ ဖြားျမင္ ေတာ္မူေလသည္။
ဘုရားအေလာင္းေတာ္သည္ (၁၆)ႏွစ္ အရြယ္ေရာက္ေသာအခါ ယေသာ္ဓရာမင္းသမီးႏွင့္ ထိမ္းျမား လက္ထပ္၍ မင္းစည္းစိမ္ကုိ ခံစားေလသည္။
၂၉ႏွစ္အရြယ္ ေရာက္ေသာအခါ (သူအုိ၊ သူနာ၊ သူေသ၊ ရဟန္း)ဟူေသာ နိမတ္ႀကီးေလးပါးကုိ ျမင္ေတာ္မူသျဖင့္ ေတာထြက္၍ ရဟန္းျပဳေလသည္။
ဘုရားအေလာင္းေတာ္သည္ အလြန္ျပဳႏုိင္ခဲေသာ ဒုကၠရစရိယာအက်င့္ကုိ ရဟန္းအျဖစ္ႏွင့္ (၆)ႏွစ္ပတ္လံုး က်င့္ေတာ္မူခဲ့ေလသည္။
ထုိ႔ေနာက္ ဘုရားအေလာင္းေတာ္သည္ သုဇာတာမည္ေသာ သူေဌးသမီးလွဴဒါန္းအပ္ေသာ ႏို႔ဃနာ ဆြမ္းကုိ အဇပါလေညာင္ပင္ရင္း၌ အလွဴခံဘုဥ္းေပးၿပီး မဟာေဗာဓိပင္သုိ႔ ၾကြသြားေတာ္မူေလသည္။
ေသာတၳိယငစင္ ျမက္ထမ္းသမား (ျမက္ထမ္းလုလင္)သည္ မဟာေဗာဓိပင္သို႔ ၾကြလာေသာ ဘုရားအ ေလာင္းေတာ္အား ျမက္ရွစ္ဆုပ္ကို လွဴဒါန္းေလသည္။
ဘုရားအေလာင္းေတာ္သည္ ေသာတၳိယငစင္ လွဴဒါန္းအပ္ေသာ ျမက္ရွစ္ဆုပ္ကုိ ႀကဲျဖန္႔လိုက္ေသာ အခါ ထိုခဏ၀ယ္ ျမက္ရွစ္ဆုပ္သည္ မဟာေဗာဓိပင္ရင္း၌ အပရာဇိတပလႅင္ ျဖစ္လာေလသည္။ (ထုိျမက္တုိ႔ သည္ ျမက္အသြင္သ႑န္ျဖင့္ မတည္ၾကကုန္)။
ဘုရားအေလာင္းေတာ္သည္ ထုိပလႅင္ထက္၌ ထက္၀ယ္ဖြဲ႔ေခြေနေတာ္မူစဥ္ ေနမ၀င္မီ ေဒ၀ပုတၱမာရ္ (မာရ္နတ္ရန္)ကို ေအာင္ျမင္ေတာ္မူ၍ ညဥ့္ႈဦးယံ၌ ေရွးက ျဖစ္ခဲ့ဖူးေသာ ခႏၶာအစဥ္ကုိ ေအာက္ေမ့သိတတ္ ေသာ ပုေဗၺနိ၀ါသာႏုႆတိဉာဏ္ကို ရေတာ္မူေလသည္။ သန္းေခါင္ယံ၌ နတ္တုိ႔၏ မ်က္စိႏွင့္တူေသာ ဉာဏ္မ်က္စိျဖင့္ စုေတခါနီးေသာ သတၱ၀ါစသည္တုိ႔ကုိ ျမင္တတ္ေသာ ဒိဗၺစကၡဳဉာဏ္ကုိ ရေတာ္မူေလသည္။ မုိးေသာက္ယံ၌ အာသေ၀ါတရားေလးပါး တုိ႔၏ ကုန္ျခင္းကုိ ျပဳတတ္ေသာ (အာသ၀ကၡယဉာဏ္)ကုိ ရေတာ္မူ၍ အသက္(၃၅)ႏွစ္ အရြယ္၊ မဟာသကၠရာဇ္ (၁၀၃)ခု၊ ကဆုန္လျပည့္၊ ဗုဒၶဟူးေန႔ မုိးေသာက္ယံ၀ယ္ ေလာကသံုး ပါးတြင္ အတုမရွိေသာ သဗၺညဳတ ဘုရားရွင္အျဖစ္သုိ႔ ေရာက္ေတာ္မူေလသည္။
သံုးလူ႔သခင္ သဗၺညဳတဘုရားရွင္သည္ (၄၅)၀ါ ကာလပတ္လံုး ေ၀ေနယ်တုိ႔အား ဓမၼစၾကာစသည့္ တရားဓမၼတုိ႔ကုိ ေဟာျပေတာ္မူကာ နတ္ျဗဟၼာသတၱ၀ါတုိ႔၏ အက်ိဳးစီးပြားကုိ ေဆာင္ရြက္ေတာ္မူခဲ့ေလသည္။
(၄၅)၀ါ ကာလပတ္လံုး သတၱ၀ါတုိ႔၏ အက်ိဳးစီးပြားကုိ မနားမေန ေဆာင္ရြက္ေတာ္မူခဲ့ေသာ သဗၺညဳတ ဘုရားရွင္သည္ သက္ေတာ္(၈၀) အရြယ္ေရာက္ေသာအခါ မဟာသကၠရာဇ္ (၁၄၈)ခု၊ ကဆုန္လျပည့္၊ အဂၤါေန႔၀ယ္ ကုသိနာ႐ံုျပည္ မလႅာမင္းတုိ႔၏ ဥယ်ာဥ္၌ ပရိနိဗၺာန္ စံေတာ္မူေလသည္။
အရွင္သုႏၵ (ဘီေအ)

ဗုဒၶဘာသာယဥ္ေက်းမႈ သင္တန္း၊ ယဥ္ေက်းလိမၼာ ဒုတိယဆင့္ စာအုပ္မွ ထုတ္ႏႈတ္ေရးသားပါသည္။
ကဆုန္လျပည့္ (ဗုဒၶေန႔)မွာ ဘုရားရွင္၏ ဂုဏ္ေက်းဇူးေတာ္ေတြကုိ တတ္စြမ္းသည့္ေနရာမွ ေက်ဇူးဆပ္သည့္ အေနျဖင့္ ေရးသားလိုက္ရပါသည္။ ဗုဒၶ၀င္အက်ဥ္းကုိ ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တုိင္း သိရွိထားသင့္ပါသည္။ ထုိ႔အျပင္ ဗုဒၶေဟာၾကားခဲ့ေသာ တရားေတာ္မ်ားအတုိင္း က်င့္ၾကံအားထုတ္ႏုိင္သည့္ သူေတာ္ေကာင္းမ်ား ျဖစ္ၾကပါေစ။

ကဆုန္လျပည့္ေန႔၊

ကဆုန္လကုိ ပုဂံေခတ္က ကုဆုန္၊ ကူဆုန္၊ ကဆုန္၊ ခူဆုန္၊ ခုဆုန္ဟု အမ်ိဳးမ်ိဳးေရးသား ေခၚေ၀ၚခဲ့တာကုိ ေက်ာက္စာမ်ားအရ သိရွိၾကပါတယ္။ ကုဆုန္မွာ မူရင္း ေ၀ါဟာရျဖစ္ၿပီး ကဆုန္စေသာ က်န္ေ၀ါဟာရမ်ားမွာ ကုဆုန္မွ ေရႊ႕လ်ားေျပာင္းလဲလာေသာ ေ၀ါဟာရမ်ားျဖစ္ၾကပါတယ္။ ကုဆုန္ႏွင့္ ကဆုန္တုိ႔ရွိ ကု၊ က ပုဒ္တုိ႔မွာ ကုတုိ႔၊ ကုခန္း၊ ကစြန္း၊ ကညိႈ႕၊ ကေတာက္ စေသာ ေ၀ါဟာရတုိ႔ရွိ ကု၊ က ပုဒ္တုိ႔ကဲ့သို႔ “ေရ” ဟု အဓိပၸာယ္ရပါ တယ္။ စုန္မွ ဆင္းသက္လာေသာ ဆုန္မွာ သြန္းျခင္း၊ ေလာင္းျခင္း၊ ဖ်န္းျခင္း အဓိပၸာယ္ရွိပါတယ္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ကဆုန္လ အဓိပၸာယ္မွာ ေရသြန္းေသာလ၊ ေရေလာင္းေသာလ၊ ေရဖ်န္းေသာလ ဟုဆုိလိုပါတယ္။ မည္သည့္ အရာမ်ားကုိ ေရသြန္းေလာင္းသလဲ ေမးလာလွ်င္၊ ဗုဒၶရွင္ေတာ္ျမတ္ဘုရား သစၥာေလးပါး ျမတ္တရားကုိ ပုိင္းျခား ထင္ထင္ သိျမင္ေတာ္မူရာ မဟာေဗာဓိပင္ပြား ေဗာဓိပင္မ်ားကုိ ေရသြန္းေလာင္းျခင္း ျဖစ္ပါတယ္ဟု ေျဖရပါလိမ့္မယ္။

ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ကုိးကြယ္ေနၾကေသာ ေဂါတမ ဘုရားရွင္သည္ သုေမဓာ ရွင္ရေသ့ဘ၀တြင္ ဒီပကၤရာ ျမတ္စြာဘုရားထံေတာ္မွ “ေနာင္ေသာအခါတြင္ ဘုရားစင္စစ္ ဧကန္အမွန္ ျဖစ္လိမ့္မည္” ဟု နိယတဗ်ာဒိတ္ကုိ ရရွိေတာ္မူျခင္းသည္ ကဆုန္လျပည့္ေန႔ ျဖစ္ပါတယ္။ မဟာသကၠရာဇ္ (၆၈)ခု၊ ကဆုန္လျပည့္၊ ေသာၾကာေန႔မွာပင္ ဘုရားအေလာင္းကုိ ဖြားျမင္ေတာ္မူခဲ့ပါသည္။ ဘုရားအေလာင္းကုိ ဖြားျမင္ေတာ္မူသည္ႏွင့္ တၿပိဳင္နက္ ယေသာဓရာ မင္းသမီး၊ အာနႏၵာမင္းသား၊ ဆႏၵအမတ္၊ ကာဠဳဒါယီအမတ္၊ က႑ကျမင္း၊ ေရႊအုိးႀကီးေလးလံုးႏွင့္ မဟာေဗာဓိပင္ ဟူေသာ ဖြားဖက္ေတာ္ ခုႏွစ္ဦးတုိ႔သည္လည္း ဖြားျမင္ျဖစ္ေပၚလာၾကပါတယ္။ မဟာေဗာဓိ သည္ မဇၥ်ိမေဒသ ဥ႐ုေ၀လေတာတြင္ ဘုရားရွင္တုိ႔ ပြင့္ေတာ္မူရာ ဗဟုိအခ်က္အခ်ာ ေအာင္ေျမအရပ္၌ ေပါက္လာျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ မဟာသကၠရာဇ္ (၁၀၃)ခုႏွစ္၊ ကဆုန္လျပည့္ေန႔၌ ဘုရားအေလာင္းသည္ မဟာေဗာဓိပင္ရင္း၌ သစၥာေလးပါးကုိ ထုိးထြင္းသိျမင္၍ သဗၺညဳဘုရားရွင္ အျဖစ္သုိ႔ ေရာက္ေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။ ထုိမဟာေဗာဓိပင္သည္ ဘုရားရွင္၏ ဖြားဖက္ေတာ္ ခုႏွစ္ဦးတြင္ တဦးအပါအ၀င္ ျဖစ္သည့္အျပင္ ေဗာဓိဉာဏ္ကုိ ရရွိရန္ အားထုတ္ေတာ္မူရာ၌ အသံုးျပဳေတာ္မူေသာ အပင္ျဖစ္၍ ပရိေဘာဂေစတီလည္း ထုိက္ပါတယ္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ အေပါင္းတုိ႔သည္ ထုိေဗာဓိပင္မွ ပင္ပြားမ်ားကုိ မိမိတုိ႔ ႏုိင္ငံ၌ စုိက္ပ်ိဳးကုိးကြယ္ ေလ့ရွိပါတယ္။
ကၽြန္ေတာ္တို႔ ျမန္မာႏုိင္ငံသည္လည္း ဗုဒၶသာသနာ ေရာက္ခ်ိန္ကပင္ စတင္၍ ေဗာဓိပင္မ်ားကုိ စုိက္ပ်ိဳးကုိးကြယ္ခဲ့ၾကဟန္ ရွိပါတယ္။ ေႏြရာသီ အလယ္ဗဟုိက်ေတာ့ ျမန္မာတုိ႔၏ ကဆုန္လကား ေနပူျပင္းလွပါတယ္။ “တန္ခူးေရကုန္ ကဆုန္ေရခမ္း” ဆုိသလို ကဆုန္လတြင္ အင္းအုိင္၊ ကန္ေခ်ာင္း၊ ေရႏုတ္ေျမာင္းမ်ား ေျခာက္ခမ္း၍ ေရျပတ္ေလ့ရွိပါတယ္။ ေရျပတ္၍ အပူခ်ိန္ ျပင္းျခင္းတုိ႔ေၾကာင့္ အခ်ိဳ႕သစ္ပင္ ပန္းပင္မ်ားမွာ ႏြမ္းေျခာက္ ပ်က္စီးၾကရပါတယ္။ ထုိအခ်ိန္တြင္ ေရွးျမန္မာတုိ႔သည္ မိမိတုိ႔ အျမတ္တႏုိး ကိုးကြယ္ထားၾကသည့္ မဟာေဗာဓိေညာင္ပင္မ်ား ညိႈးႏြမ္းပ်က္စီးမည္ကုိ စုိးရိမ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ေဗာဓိပင္ဆုိသည္မွာလည္း အိႏိၵယႏုိင္ငံ၊ သီဟုိဠ္ႏုိင္ငံတုိ႔ရွိ မူလေဗာဓိပင္တုိ႔မွ ဆင့္ပြားယူရေသာ အပင္မ်ိဳးျဖစ္၍ ရွားပါးပင္မ်ိဳးျဖစ္ပါတယ္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ေရွးေခတ္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ျမန္မာတုိ႔သည္ ပူျပင္း၍ ေရျပတ္ေသာ ကဆုန္လတြင္ ေဗာဓိပင္မ်ားကုိ မညိႈးမႏြမ္း၊ လန္းဆန္းရွင္သန္ေစရန္ဟူေသာ ဆႏၵမြန္ျဖင့္ ေရသြန္းေလာင္း ပူေဇာ္ၾကျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
ဤသို႔ျဖင့္ ဘုရားအေလာင္းေတာ္ ဗ်ာဒိတ္ေတာ္ခံယူျခင္း၊ ဖြားျမင္ေတာ္မူလာျခင္း၊ မဟာေဗာဓိပင္ ေပါက္ေတာ္မူျခင္း၊ ဘုရားျဖစ္ေတာ္မူျခင္း တုိ႔သည္ ကဆုန္လျပည့္ေန႔မ်ားပင္ ျဖစ္ေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။ ထုိ႔ျပင္ကဆုန္ လျပည့္ေန႔မွာပင္ ဘုရားရွင္ ပရိနိဗၺာန္ စံ၀င္ေတာ္ မူခဲ့ေသာေၾကာင့္ ကဆုန္လျပည့္ေန႔ကုိ ဗုဒၶေန႔ ဟု ေရွးပညာရွိတုိ႔က ေခၚေ၀ၚသတ္မွတ္ခဲ့ၾကပါတယ္။

ဖြား၊ ပြင္႔၊ ေဟာ၊ စံ၊ ဗ်ာဒိတ္ခံ ကဆုန္လျပည္႔ေန႔ ။
ကဆုန္လျပည့္ (၅)ေန႔။
(၁) ဗ်ာဒိတ္ခံယူသည့္ေန႔ = ေလး သေခ်ၤကမာၻတစ္သိန္း အစ ကဆုန္လျပည့္ေန႔။
(၂) ဘုရားေမြးသည့္ေန႔ = မဟာသကၠရာဇ္ (၆၈)ခု၊ ကဆုန္လျပည့္ (ေသာၾကာေန႔)။ (ဘီစီ ၆၂၃)
(၃) ဘုရားျဖစ္သည့္ေန႔ = မဟာသကၠရာဇ္ (၁၀၃)ခု၊ ကဆုန္လျပည့္ (ဗုဒၶဟူူးေန႔)။ (ဘီစီ ၅၈၈)
(၄) ဗုဒၶ၀င္အက်ဥ္းေဟာသည့္ေန႔ = မဟာသကၠရာဇ္ (၁၀၄)ခု၊ ကဆုန္လျပည့္ေန႔။ (ဘီစီ ၅၈၇)
(၅) ပရိနိဗၺာန္စံသည့္ေန႔ = မဟာသကၠရာဇ္ (၁၄၈)ခု၊ ကဆုန္လျပည့္ (အဂၤါေန႔)။ (ဘီစီ ၅၄၃)

စာဖတ္သူမ်ားအားလံုး စိတ္ခ်မ္းသာ ကိုယ္က်န္းမာစြာႏွင့္ မိမိတုိ႔ ခႏၶာ၀န္ကုိ ရြက္ေဆာင္ႏုိင္ၾကပါေစ…