(၁) အေလာင္းေတာ္သည္ေနာက္ဆံုးေသာဘ၀၌မိခင္၀မ္းၾကာတိုက္တြင္ပဋိသေႏၶေနေတာ္မူသည္။ ( ဒီမွာထူးျခားတာက နတ္ျပည္ကေန စုေတၾကတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္ ။ အေလာင္းေတာ္ေတြဟာ ျဗဟၼာျပည္ကေန စုေတျပီး ပဋိသေႏၶ ေနေတာ္မူတာမ်ိဳးမရွိပါဘူး..တဲ႔ ။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ႔ ျဗဟၼာျပည္ကေန လာရင္ ကာမဂုဏ္ကို ရြံမုန္းတဲ႔ စိတ္ အထံု လူ႔ျပည္ကို ပါလာမယ္ ။ အိမ္ေထာင္ျပဳမွာ မဟုတ္ဘူ း ။ (တခ်ိဳ. အပ်ိဳၾကီး၊ လူပ်ိဳၾကီး ၊ေတြလဲ ျဗဟၼာျပည္က လာလို႔ အိမ္ေထာင္မျပဳတာလို႔ေျပာတာပဲ....ဤကားစာၾကြင္း)အေလာင္းေတာ္ေတြဟာ ဒီလို ေစာေစာစီးစီး ကတည္းက ကာမဂုဏ္ကိုရြံမုန္းေနရင္လည္းမဇၥိမပဋိပဋာလမ္းစဥ္ကိုေတြ႔ဖို႔ခက္မယ္လို႔ဆိုပါတယ္။
(၂) မယ္ေတာ္၀မ္း၌ ထက္၀ယ္ပလၻင္ ဖြဲ႔ေခြ၍ အေရွ.သို. မ်က္ႏွာမူျပီးေနပါတယ္ ။( အေလာင္းေတာ္ေတြဟာ သာမန္လူ သေႏၶသားေတြလို အမိ၀မ္းမွာ ေျပာင္းျပန္မေနပါဘူး ။ အတည္႔ပဲေနပါတယ္ ။မယ္ေတာ္ရဲ. ၀မ္းဗိုက္ဟာလည္း ပူထြက္လာျခင္းမရွိပါ ။ မယ္ေတာ္ဟာ ကိုယ္. သားကို ဗိုက္ကေန ေကာင္းေကာင္းျမင္ေနရပါတယ္ ။ ခ်င္ျခင္းတပ္ျခင္း ၊ နာက်င္ေအာ႔အန္ျခင္း မရွိပါ ။ အေလာင္းေတာ္ေတြဟာ မယ္ေတာ္ေတြကို ကိုယ္၀န္ေဆာင္ျခင္းဒုကၡ မေပးၾကပါ ။ )
(၃) အေလာင္းေတာ္ကို မတ္တတ္ရပ္လ်က္ ဖြားပါတယ္ ။( ညစ္ေပမႈ မရွိပါ ၊ မိခင္လည္း က်န္းမာစြာ ရွိရပါတယ္ ၊ ေနာက္ (၇) ရက္မွာေတာ႔ မိခင္ ကံေတာ္ကုန္ရပါတယ္ ။သက် သာကီ၀င္ ဆုိသည္မွာ ပင္ကိုယ္စြမ္းရည္ရွိသူဟု အဓိပၸာယ္ရသည္႔ အတုိင္း ေမြးေမြးျခင္း ကိုယ္႔ ေျခေထာက္ေပၚ ကိုယ္ရပ္ပါတယ္ ။ ေစာင္႔ၾကည္႔ေနၾကေသာ နတ္၊ျဗဟၼာေတြေတာင္ မ်က္လံုးျပဴးကုန္ၾကတယ္ ဆိုပါတယ္(ဤကား။ အရွင္ ဥာဏိသာရ၏ အေဟာ)
(၄)ေတာအရပ္၌သာဖြားေတာ္မူပါတယ္။
(၅) ဖြားျပီးျပီးျခင္း ေျမာက္အရပ္သို. ေျခ (၇) လွမ္းၾကြကာ...... ဤေလာက၌ ငါသာ အျမတ္ဆံုးတည္း ၊ ငါ၏ ေနာက္ဆံုး ပဋိသေႏၶ ေနရျခင္းတည္း ၊ေနာက္ထပ္ ပဋိသေႏၶ ေနစရာ မလိုေတာ႔ျပီ ......ဟု ၾကံဳး ၀ါးေတာ္မူပါသည္။(ထိုကာလတြင္ အကိုးကြယ္ခံ ဘ၀သို႔ ေရာက္မွန္းမသိေရာက္ေနေသာ ျဗဟၼာေတြကို အသိေပးၾကံဳး၀ါးျခင္း ဟု ဆို၏ ။ ေဂါတမ ဘုရားေလာင္းသည္ (၃) ဘ၀၌ ဖြားစမွာပင္ စကားေျပာ၏ ။ မေဟာသဓာ ၊ ေ၀ႆႏၱရာ ႏွင္႔ ေနာင္ဆံုးဘ၀ - (သုခမွတ္စု))
(၆) သူအို၊သူနာ၊သူေသ ၊ရဟန္း နိမိတ္ (၄)ပါးျမင္ ၊ သား(၁)ေယာက္ဖြားေသာ ညမွသာ ေတာထြက္ေတာ္မူၾကသည္။ ( ထိုနိမိတ္ျပေသာ နတ္သားကို ဘုရားေလာင္း၏ ဆရာ ၅-ေယာက္တြင္ ၁-ေယာက္ အပါအ၀င္ဟု သတ္မွတ္သည္။ )
(၇) အရဟတၱဖိုလ္၏ တံခြန္ျဖစ္ေသာ ရဟန္းအျဖစ္ကို ရယူျပီးမွ ဒုကၠရစရိယ က်င္႔သည္။( အရဟတၱဖိုလ္၏ တန္ဖိုးသည္ ရဟန္းမွ မည္သည္႔ အမ်ိဳးႏွင္႔မွ် မတန္ဟုဆိုသည္။ လူ၀တ္ေၾကာင္ မွ အရဟတၱဖိုလ္ရလ်ွင္လည္း ရဟန္း၀တ္ခ်င္၀တ္၊ မ၀တ္ခ်င္လ်ွင္ ပရိနိဗၺာန္စံ၀င္ၾကရသည္။ အက်ယ္ေျပာရင္ အမ်ားၾကီးပဲ ၊ သုေဒၶါဓန မင္းၾကီး ၊ မဟာသႏၱတိ အမတ္ၾကီး ဇာတ္ေတြမွာပရိနိဗၺာန္စံ၀င္ၾကရျခင္းအေၾကာင္း ဖတ္ပါေလ ။ )
(၈) ဘုရားျဖစ္မည္႔ေန႔ ႏြားနို႔ ဃနာဆြမ္း ဘုန္းေပးေတာ္မူၾကသည္။( ထိုဆြမ္းတြင္ နတ္ၾသဇာပါတတ္ျပီး ဘုရားျဖစ္ျပီး (၇) ပတ္ ၊ (၄၉) ရက္စာ အာဟာရ ျဖစ္သည္။ ဘုရားရွင္၏ ၀မ္းထဲတြင္ အစာေျခလဲ မျမန္ ၊ ျမန္ျမန္လဲ မဆာေလာင္ပဲ သမာပတ္၀င္စားျခင္း ၊ တရားေတာ္မ်ားကို ဆင္ျခင္သံုးသပ္ျခင္းမ်ား အတြက္ ေကာင္းစြာ ေထာက္ပံ႔သည္။ )
(၉) ျမက္အခင္းတြင္ ထိုင္ေတာ္မူလ်က္ ဘုရားျဖစ္သည္။
(၁၀) အာနပါန ကမၼဌာန္းကို စီးျဖန္းေတာ္မူၾကသည္ ။(ဘုရားရွင္တို႔သည္ အာနပါန ကမၼဌာန္းျဖင္႔သာ သဗၺညဳတဥာဏ္ေတာ္ကို ရရွိၾကေသာေၾကာင္႔ ေဂါတမ ဘုရားရွင္သည္လည္း အာနပါန ကို လြန္စြာ ခ်ီးမြမ္းေတာ္မူသည္။ ပါဠိေတာ္တြင္လည္း -၁/ မဟာသတိပဌာနသုတ္ ( ဒီ-၂ ၊ ၃၁ )၂/ မဟာသတိပဌာနသုတ္ ( မ-၁ ၊ ၇၀ )၃/တတိယပါရာဇိက ပါဠိ ( ၀ိ-၁ ၊ ၈၉ )၄/ အာနာပါနႆတိ သုတ္ ( မ-၃ ၊ ၁၂၂ )၅/ မဟာရာဟုေလာ၀ါဒသုတ္ ( မ-၂ ၊ ၈၈ )၆/ ကာယဂတာသတိသုတ္ ( မ-၃ ၊ ၁၃၀ ) တို႔၌ ေဟာေတာ္မူခဲ႔သည္ ။
(၁၁) မာရ္စစ္သည္ကို ေအာင္ေတာ္မူသည္ ။ ( မာရ္နတ္ဆိုတာကေတာ႔ နတ္ျပည္ ၆-ထပ္မွာ ေပၚဆံုးထပ္ ( ပရနိမၼိတ ၀သ၀တၱီ နတ္ျပည္ - ကာမဂုဏ္ကို အလိုရွိတိုင္း ျပီးေစေသာ ဘံု ) မွ နတ္ဆိုးတစ္ဦၤးပဲ ျဖစ္ပါတယ္ ။ အဲဒီ႔ နတ္ျပည္ရဲ႔ အဓိပတိေခါင္းေဆာင္က ၀သ၀တၱီ နတ္မင္းၾကီး ပါ ။ မာရ္နတ္ ကေတာ႔ ပြၾကီးေပါ႔ ။ ၃၁-ဘံုမွာ သူတန္ခိုးၾကီးတယ္ ၊ကာမဂုဏ္ဆိုတာ သတၱ၀ါေတြ အတြက္ သူကပဲ ဖန္ဆင္းေပးထားတာ မ်ိဳး အထင္ ေရာက္ေနသူပါ။ ဒါေၾကာင္႔ ကာမဂုဏ္ကို စြန္႕ပယ္ဖို႕ နည္းလမ္းမွန္မွန္နဲ႔ တရားေဟာမဲ႔ ဘုရားေလာင္းေတြဆိုရင္ သူေႏွာက္ယွက္တာပါပဲ ။ အဲဒီ.ညေနေစာင္း မာရ္နတ္နဲ႔ တိုက္ပြဲကေတာ႔ ေတာ္ေတာ္ကို ျပင္းထန္တယ္ေျပာၾကတာပဲ ။ ဘုရားေလာင္းရဲ. အနားမွာ ဘုရားျဖစ္တာနဲ႔ ခရူသင္းမႈတ္မယ္ဆိုျပီး ခရူသင္းၾကီးကိုင္ျပီးေစာင္႔ေနတဲ႔ သကၠမင္း (သိၾကားမင္း) နဲ႔ ျဗဟၼာေတြ၊နတ္ေတြလဲ တိုက္ပြဲစတာနဲ႔ အကုန္ေျပးၾကတာပဲတဲ႔။ ထားပါေတာ႔ ။ဘုရားရွင္က မဟာပထ၀ီ ေျမၾကီးကို တိုင္တည္ေတာ႔ မာရ္နတ္ၾကီးလည္း ဂိရီေမခလာဆင္ေတာ္ေပၚက ျပဳတ္က်ျပီး ထြက္ေျပးရပါတယ္။ အဲဒီမွာ မာရ္နတ္ၾကီးကိုင္လာတဲ႔ ေရြွေဆာင္းေတာ္ၾကီးဟာ ေဗာဓိပင္နားမွာ က်န္ခဲ႔ပါတယ္။ အဲဒီေဆာင္းကို သိၾကားမင္းကေကာက္ျပီး ပဥၥသခၤနတ္သားကို ေပးထားတာလို႔ ေျပာပါတယ္။ ဘုရားရွင္ ဒီတိုက္ပြဲကို ေမတၱာပါရမီ ၊ အဓိဌာန္ ပါရမီ တန္ခိုးေတြနဲ႔ ႏိုင္ခဲ႔ပါတယ္ ။
(၁၂) ေဗာဓိပလႅင္၌သာ ၀ိဇၨာ(၃)ပါးစေသာ ဆအသာဓာရဏ ...အစရွိေသာ ေက်းဇူးတရားအေပါင္းကို ရေတာ္မူၾကပါတယ္။
(၁၃) ေဗာဓိပင္ရဲ. ထက္ ၀န္းက်င္၌သာ သတၱ သတၱာယက်င္႔ေတာ္မူၾကပါတယ္။ (၇) ဌာနေပါ႔ ဗ်ာ။ နည္းနည္းေတာ႔ ေျပာခ်င္ေသးတယ္ ။ (က) ပလႅကၤသတၱာဟ ။ ။ ဘုရားျဖစ္တဲ႔ ေနရာ (ပလႅင္)ထက္မွာပဲ ကဆုန္လျပည္႔ေက်ာ္ ( ၁ ) ရက္ေန႔မွ (၇) ရက္ေန႔အထိ မလႈပ္မရွား ဆက္ျပီး သီတင္းသံုးေတာ္မူပါတယ္ ။ ပထမေန႔ ၊ ေန႔အခါမွာ ဖလသမာပတ္ ၀င္စားျပီး ေနပါတယ္ ။ညအခါမွာ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ တရားေတာ္ၾကီးကို အႏုလံု ၊ ပဋိလံု သံုးသပ္ဆင္ျခင္ေတာ္မူပါတယ္။ " ယဒါဟေ၀ ..." စေသာ ဥဒါန္း(၃) ဂါထာကို အသံမထြက္ဘဲ စိတ္ထဲမွ က်ဴးရင္႔ေတာ္မူပါတယ္။ (သတၱာဟ-၇-ရက္ )(ခ) အနိမိသ သတၱာဟ။ ။ ေဗာဓိပင္ရဲ.အနီး အေရွ.ေျမာက္ ယြန္းယြန္း ၁၄-လံအကြာ ေနရာမွာ ကဆုန္လျပည္႔ေက်ာ္ (၈) ရက္ေန႔မွ (၁၄) ရက္ေန႔အထိ ၇-ရက္ ထပ္မံသီတင္းသံုးေတာ္မူပါတယ္ ။ " ငါသည္ ပါရမီမ်ားျဖည္႔ခဲ႔ေသာေၾကာင္႕ ဤပလႅင္ထက္မွာ မာရ္ (၅)ပါးကိုေအာင္ျမင္ျပီး ဘုရားျဖစ္ခဲ႔ျပီ တကား " ဟုဆင္ျခင္ကာ ေျဖာင္႔ေျဖာင္႔မတ္မတ္ ရပ္ေနေတာ္မူကာ အပရာဇိတ ပလႅင္ကို မမွိတ္ေသာ မ်က္စိျဖင္႔ (၇)ရက္လံုးၾကည္႔ရႈ၀မ္း ေျမာက္ေနေတာ္မူသည္ ။[ အ = မ ၊ နိမိသ = မ်က္စိမွိတ္သည္ , အနိမိသ = မ်က္စိမမွိတ္ဘဲ ](ဂ) (ရတနာ) စကၤမ သတၱာဟ။ ။ ေနာက္တခါ ကဆုန္လကြယ္ေန႔မွ နယုန္လဆန္း (၆) ရက္ေန႔အထိ ၇-ရက္ တြင္ ေဗာဓိပင္ပလႅင္ နဲ႔ အနိမိသဌာန အၾကား ၊ ေဗာဓိပင္၏ ေျမာက္ဘက္၌ စၾကၤံၾကြကာ ထပ္မံသီတင္းသံုးေတာ္မူပါတယ္ ။ ဒီေနရာမွာ နတ္ေတြက "....ရွင္ေဂါတမသည္ ေဗာဓိပလႅင္၌ တပ္မက္ေနေသးသည္ ၊ ဘုရားစင္စစ္မျဖစ္ေသး " ..ယံုမွားသံသယျဖစ္ၾကသည္။ ထိုယံုမွားေပ်ာက္ေစရန္ ေရအစံု ၊ မီးအစံု ယမကျပာဋိဟာ ျပေတာ္မူပါတယ္။ စၾကၤံၾကြရင္း တရားဆင္ျခင္၊ဖလသမပတ္ ၀င္စားေသာေၾကာင္႔ " စကၤမ သတၱာဟ " ေခၚသည္။(ဃ) ရတနာဃရ သတၱာဟ။ ။ ေဗာဓိပင္၏ အေနာက္ေျမာက္ ၁၀-လံ အကြာတြင္ နတ္မ်ားဖန္ဆင္းပူေဇာ္ေသာ ရတနာေရြွအိမ္ထက္၌ နယုန္လဆန္း (၆) ရက္ေန႔မွ (၁၃)ရက္အထိ အဘိဓမၼာတရားေတာ္ ကို ဆင္ျခင္ေနေတာ္မူပါတယ္။အဘိဓမၼာ ေရွးဦး (၆)က်မ္းကိုဆင္ျခင္ရာတြင္ ေရာင္ျခည္ေတာ္ ကြန္႔ျမဴးျခင္း မရွိေသးပါ ။ေနာက္ဆံုး ပဌာန္းေဒသနာေတာ္ၾကီးကို ဆင္ျခင္သံုးသပ္ေတာ္မူေသာအခါမွသာ ေရာင္ျခည္ေတာ္ (၆)သြယ္ ကြန္႔ျမဴးကာ နတ္၊ျဗဟၼာတို႔သည္လည္း ေျခေတာ္ရင္းမွာ ဦးခိုက္ၾကကုန္၏ ။(င) အဇပါလသတၱာဟ ( ဆိတ္ေက်ာင္း ေညာင္ပင္) ။ ။ ေဗာဓိပင္ ရဲ. အေရွ. (၃၂)လံ အကြာမွာ ျဖစ္ပါတယ္ ။ နယုန္လဆန္း (၁၄)ရက္ေန႔မွနယုန္လျပည္႔ေက်ာ္ (၅)ရက္အထိ (၇)ရက္ျဖစ္ပါတယ္။ မာရ္နတ္ရဲ. သမီး (၃) ေယာက္ ( တဏွာ ၊အရတီ ၊ရာဂါ ) က ဘုရားရွင္ကို မိန္းမမာယာျဖင္႔ ျဖားေယာင္းဖို႔ ၾကိဳးစားခဲ႔ၾကပါတယ္။ ( မိန္းကေလးေတြ ဘုရားရွင္ကိုေတာင္ မာယာနဲ႔ လွည္႔စားခ်င္ေသးတာ ပုထုဇဥ္ ပုရိသ ေတြကေတာ႔ လာေျပာေကာင္းမလဲ ၊ လာမွကိုေျပာလို႔ မေကာင္းပါဘူး ။ ) ဒီ ဆိတ္ေက်ာင္း ေညာင္ပင္ မွာပဲ ဟုန္ဟုန္က ပုဏၰားက အဘယ္သူကို ျဗဟၼာဏ မည္ပါသလဲ လို႔ ေမးေလွ်ာက္ပါတယ္။ ဘုရားရွင္ ဒီေနရာမွာပဲ သတၱ၀ါေတြကို တရားေဟာဖို႔ စျပီး စီစဥ္ဆံုးျဖတ္ေတာ္မူပါတယ္ ။ (စ) မုစလိႏၵ သတၱာဟ ( မုစလိႏၵာအိုင္၀ယ္ နဂါးပါးျပင္းေအာက္ဌာန) ။ ေဗာဓိပင္ ရဲ. အေရွ. ေတာင္ (၁၅)လံ အကြာ မွာ နယုန္လျပည္႔ေက်ာ္ (၆)ရက္ေန႔မွ နယုန္လျပည္႔ေက်ာ္ (၁၂)ရက္ထိ ျဖစ္ပါတယ္ ။ဒီမွာ ေျပာင္းေရြ.သီတင္းသံုးစဥ္မွာ အခါမဲ႔ မိုးရြာခဲ႔ပါတယ္။ ဒီအခါမွာ မုစလိႏၵာအိုင္ နဂါးမင္းဟာ တန္ခိုးနဲ႔ လိုတာကို ဖန္ဆင္းႏိုင္ေပမယ္္႔ သူရဲ. ပကတိ ကိုယ္ေတာ္နဲ႔သာ ပါးျပင္းမိုးျပီး ရာသီဥတုဒဏ္ကေန ကာကြယ္ပူေဇာ္ခဲ႔ပါတယ္။နဂါးမင္းအား သတၱ၀ါေတြကို မျငင္းဆဲဖို႔ ေဒါသကို ထိန္းဖို႔ ၊ ငါ ဟူေသာ မာန္မာန ကို ခြာဖို. ဆံုးမေတာ္မူပါတယ္။(ဆ) ရာဇာယတန သတၱာဟ (လင္းလြန္းပင္ )။ ။ေဗာဓိပင္ ရဲ. ေတာင္ဘက္ (၄၀)လံ အကြာ..[ (၁၁)လံ ဟု စာမွာရွိေပမဲ႔ ဗုဒၶဂါယာမွာ လက္ေတြ႔အားျဖင္႔ (၄၀) လံ ရွိတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္ ] နယုန္လျပည္႔ေက်ာ္ (၁၃)ရက္မွ ၀ါဆိုလဆန္း ( ၄)ရက္ေန႔ အထိ (၇) ရက္ ပတ္လံုး သမာပတ္ ၀င္စား ပါတယ္ ။ (၇) ရက္ျပည္႔တဲ႔ မနက္မွာ သိၾကားမင္းက တဇုသီး ၊ တံပူေတြ ဆပ္ကပ္ပါတယ္။ ကိုယ္လက္သန္႔စင္ အေပါ႔ ၊ အေလးသြားျပီး (၄၉)ရက္တာ ပင္ပန္းခဲ႔ရသမွ်ကို သည္းခံေတာ္မူပါတယ္။ အဲဒီ႔ေန႔ ဘုရားရွင္ အစာအာဟာရမွီ၀ဲရန္ လိုအပ္ ေနခ်ိန္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံ ၊ ရာမညတိုင္း ၊ ဥကၠလာ ဇနပုဒ္ ၊ေပါကၠရ၀တၱီ ဇနပုဒ္ တို႔မွ ကုန္သည္ညီေနာင္ တဖုႆ၊ဘလႅိက မွ မုန္႔က်စ္ဆုပ္ ဆပ္ကပ္ပါတယ္။ ( ေျပာရရင္ မ်ားတယ္ ။ စိတ္၀င္စားစရာျဖစ္လို႔ သီတဂူဆရာေတာ္ ရဲ႔ တဖုႆ၊ဘလႅိကညီေနာင္တရား နာပါေလ ။ ) ဒီကုန္သည္ညီေနာင္ ကပ္တဲ႔ ဆြမ္းကို လက္ခံဖို႔ စတုမဟာရာဇ္ နတ္မင္းၾကီး (၄)ပါးမွ သပိတ္ (၄)လံုး တျပိဳင္တည္းကပ္လွဴၾကရာ ဘုရားရွင္က အဓိဌာန္နဲ႔ (၁)လံုးတည္းျဖစ္ေစျပီး အလွဴခံပါတယ္။ ( ဒီသပိတ္ေတာ္ကို အခုေခတ္မွာပါ ဖူးရရင္ သိပ္ေကာင္းမွာပဲေနာ္ ) ။ ကုန္သည္ညီေနာင္ ကို သံဃာမရွိေသးတဲ႔ အတြက္ေဒြ၀ါစိက သရဏဂံု (၂)ပါး ပဲ ေပးပါတယ္။ဆံေတာ္ (၈)ဆူ စြန္.ေတာ္မူပါတယ္ ။ ဒီဆံေတာ္ေတြကို ေရႊတိဂံုေစတီမွာ ဌာပနာျပဳပါတယ္။
(၁၄) တရားဦးေဟာ စိမ္႔ေသာငွာ ျဗဟၼာမင္းက ေလ်ွာက္ရသည္ ။( ၇ -သတၱဟ အျပီး ၅၀-ရက္ေျမာက္ေန႔မွာ အဘယ္သူအား တရားေဟာရမည္နည္း ၊ အဘယ္သူသည္ ခက္ခဲနက္နဲေသာ ဤတရားမ်ားကို ေခတ္ကာလ၏ အယူ၀ါဒမ်ားမွ ခြဲထြက္၍ လ်င္ျမန္စြာ နားလည္ႏိုင္မည္နည္း ဟု ဆင္ျခင္ ၾကည္႔ေတာ္မူပါတယ္ ။ မဟာစည္ဆရာေတာ္ဘုရားကေတာ႔ ဒီေနရာမွာ ျမန္ျမန္တရားထူးရမယ္႔ သူကို ေရွးဦးစြာ ေဟာဖို႔ ရည္ရြယ္ခ်က္ ျဖစ္တယ္ ။ ဆင္ျခင္တဲ႔ ေနရာမွာ ဘုရားရွင္ေတြဟာ ပကတိမ်က္စိကိုပဲ သံုးေတာ္မူၾကတယ္္လို႔ ေဟာပါတယ္ ။ - ဘာေၾကာင္႔ ဗုဒၶစကၡဳ ( ဣျႏၵိယပေရာပရိယတၱ ၊ အာသယာႏုသယ ဥာဏ္ (၂)ပါး ) ကို မသံုးတာလဲ ဆိုတာ မသိပါဘူး ။ ပကတိမ်က္စိနဲ႔ပဲ ၾကည္႔ေတာ႔ ပထမ မွာ ဒီေလာက္ ခက္ခဲေနတဲ႔ တရားေတြကို နားလည္သေဘာေပါက္ျပီး ေစာေစာစီးစီး တရားထူးရမယ္႔ သူကိုမေတြ႔ဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္ ။ ဒီအခါ ဘုရားရွင္ဟာ မခ်ိတင္ကဲနဲ႔ တစ္ေလာကလံုး အႏၶေတြၾကီး ပါလား လို႔ ညည္းတြားေတာ္မူပါတယ္။ ကိေလသာထူေျပာလြန္းတဲ႔ ေလာကကို တရားမေဟာေတာ႔ဘူး၊ တစ္ကိုယ္တည္း ဖိုလ္ခ်မ္းသာနဲ႔ ေနေတာ႔မယ္ ဆိုတဲ႔ စိတ္အၾကံလည္း ျဖစ္ပါတယ္ ။ ဒီအခါမွာ ျဗဟၼာမင္းကတရားဦးေဟာ ရန္ေလ်ွာက္ရပါတယ္။ေဂါတမဘုရားရွင္ကိုေတာ႔ မဟာသဟမၸတိ ျဗဟၼာမင္းက ေတာင္းပန္တယ္ လို႔ဆိုပါတယ္။ ဒီဃန္ိကယ္ မွာေတာ႔ ၀ိပႆီ ဘုရားရွင္လည္း ဒီလို ျဖစ္ခဲ႔တယ္လို႔ အတိအလင္းေရးထားပါတယ္။ )
(၁၅) ဣတိပတနမိဂဒါ၀ုန္ေတာ ၌သာ ဓမၼစၾကာတရားဦးကို ေဟာေတာ္မူၾကပါတယ္။
(၁၆) တပို႔တြဲ လျပည္႔ေန႔၌သာ ပါတိေမာက္ ျပေတာ္မူၾကပါတယ္ ။
(၁၇) ေဇတ၀န္မည္ေသာ ေက်ာင္းေတာ္၌သာ သီတင္းမ်ားၾကသည္။( ေဂါတမ ဘုရားရွင္ ေဇတ၀န္မွာပဲ သီတင္းသံုးမ်ားရျခင္းကိုေတာ႔ သီတဂူဆရာေတာ္ စကၤာပူ မွာ ေဟာခဲ႔ေသာ က႑ဆုေတာင္း တရားအရ ရွင္းပါတယ္ ။ ဘုရားရွင္ရွိရာ ျမိဳ႕၊တိုင္း တြင္ သံဃာေတာ္လည္းမ်ားတတ္ရာ ပစၥည္း(၄)ပါးေကာင္းစြာ ေထာက္ပံ႔ႏိုင္ေသာ ျပည္သူ၊ မင္း၊သူေဌး လိုပါတယ္ ။ ေဇတ၀န္ေက်ာင္းေတာ္ရွိရာ သာ၀တၳိျမိဳ႕မွာ အနာတပိဏ္၊၀ိသာခါလို ဥပါသကာ ၊ဥပါသိကာ ေပါမ်ားတယ္ ။ ျပည္သူေတြ ဘာသာတရားလြန္စြာ ကိုင္းရႈိုင္းတယ္။ ပိဋကတ္ေတာ္မွာ ေရတြက္ၾကည္႕ေတာ႔ (၁၄) ၀ါေျမာက္ ၊ ( ၂၁ ) ၀ါမွ ( ၄၄ ) ၀ါ အထိ ဆိုေတာ႔ ( ၂၅ ) ၀ါေတာင ္ ေဇတ၀န္ေက်ာင္းေတာ္မွာ သီတင္းသံုးပါတယ္။ဇာတိ ေျမ ကပိလ၀တ္မွ န္ိေျဂာဓာရံုေက်ာင္းမွာ ( ၁၅) ၀ါေျမာက္တစ္၀ါ သာ သီတင္းသံုးေတာ္မူပါတယ္။ )
(၁၈) သာ၀တၳိျမိဳ႕၌ သာ ယမိုက္ျပာဋိဟာျပေတာ္မူပါတယ္ ။( ယမိုက္ + ျပာဋိဟာ = အစံုစံု + တန္ခိုး ။ ေရအစံု၊ မီးအစံု ဟုဆိုအပ္ေသာ အစံုလိုက္ အစံုလိုက္ ျဖစ္ေပၚေစေသာ တန္ခိုးေတာ္ )
(၁၉) တာ၀တိသာ၌သာ အဘိဓမၼာတရားေဟာပါတယ္ ။ ျမတ္စြာဘုရားသည္ ပထမ၀ါကို မိဂဒါ၀ုန္မွာ ၀ါကပ္ေတာ္မူၿပီး ဒုတိယ၀ါ၊ တတိယ၀ါ၊ စတုတၳ၀ါတို႔ကို ရာဇၿဂိဳဟ္ျပည္ ေ၀ဠဳ၀န္ေက်ာင္း၊ ပဥၥမ၀ါကို ေ၀သာလီျပည္၊ ဆ႒၀ါကို မကုဠေတာင္ စသည့္ ေနရာဌာနမ်ား၌ ၀ါကပ္ေတာ္မူသည္။ သတၱမ၀ါကို တာ၀တိ ံသာနတ္ျပည္၌ ၀ါကပ္ေတာ္မူၿပီး မယ္ေတာ္ျဖစ္ခဲ့ဖူးသည့္ သႏၱဳႆိတ နတ္သားကို အမွဴးထား၍ အဘိဓမၼာေဒသနာေတာ္ကို ၀ါတြင္းသံုးလပတ္လံုး အသံမစဲ ေဟာေတာ္မူသည္။အက်ယ္နည္းမယ္ေတာ္ကို ေက်းဇူးဆပ္လိုျခင္း၊ မိဘေက်းဇူးကို သတၱ၀ါတို႔နားလည္ေစလိုျခင္း၊ အဘိဓမၼာတရားကို အစအဆံုး တထိုင္တည္း ေဟာၾကားလိုျခင္း၊ အစ အဆံုး တထိုင္တည္းေဟာမွ နာၾကားရေသာ တရားနာတို႔ အက်ဳိးထူး ရႏိုင္ျခင္း၊ အဘိဓမၼာေဒသနာေတာ္၏ က်ယ္၀န္းနက္နဲမႈကို သိေစလိုျခင္း၊ လူတို႔သက္တမ္းႏွင့္ သံုးလေလာက္ေဟာမွ ကုန္ႏိုင္မည့္ တရားျဖစ္သည့္အတြက္ လူတို႔႔ ဣရိယာပုထ္ျဖင့္ ေဟာသူေရာ နာသူပါ မေနႏိုင္ျခင္း တို႔ေၾကာင့္ အဘိဓမၼာအက်ယ္နည္း (၀ိတၳာရနယ) ကို တာ၀တိ ံသာနတ္ျပည္၌ ေဟာရျခင္းျဖစ္သည္။အက်ဥ္းနည္းျမတ္စြာဘုရားသည္ လူသားျဖစ္ေတာ္မူသည့္အတြက္ ဆြမ္းခံျခင္း ဆြမ္းစားျခင္း ေရခ်ဳိးသန္႔စင္ျခင္း စသည္ ျပဳလုပ္ရန္ နိမၼိတ႐ုပ္ပြားေတာ္ကို အဓိ႒ာန္ျဖင့္ ဖန္ဆင္းၿပီး လူ႔ျပည္သို႔ ၾကြေတာ္မူရာတြင္ ဟိမ၀ႏၱာစႏၵကူးေတာ၌ ေန႔သန္႔စင္ (အနားယူ) ေတာ္မူသည္။ ထို စႏၵကူးေတာတြင္ အရွင္သာရိပုတၱရာ မေထရ္သည္ ျမတ္စြာဘုရားအား ၀တ္ႀကီး၀တ္ငယ္ ျပဳစုခစားခိုက္ ျမတ္စြာဘုရားက ရွင္သာရိပုတၱရာအား အက်ဥ္းခ်ဳပ္နည္း (သေခၤပနယ) ကို ေဟာေတာ္မူသည္။
မက်ဥ္းမက်ယ္နည္းရွင္သာရိပုတၱရာက ျမတ္စြာဘုရား ေဟာခဲ့သည့္ အက်ဥ္းနည္းကို တပည့္ ရဟန္းငါးရာတို႔အား မက်ဥ္းမက်ယ္ နည္း (နာတိ၀တၳာရ-နာတိသေခၤပနယ) ျဖင့္ ျပန္လည္ ပို႔ခ်ေတာ္မူသည္။ေနာက္တေန႔တြင္ ထိုပို႔ခ်ခ်က္အား ျမတ္စြာဘုရားထံေမွာက္၌ ျပန္လည္တင္ျပ အစစ္ေဆးခံရာ ျမတ္စြာဘုရားက နားေထာင္၍ လက္ခံအတည္ျပဳ ေတာ္မူခဲ့သည္။ဤသို႔ျဖင့္ အဘိဓမၼာ ေဒသနာေတာ္ႀကီးသည္ ခုနစ္၀ါေျမာက္ျဖစ္ေသာ မဟာသကၠရာဇ္ ၁၀၉ ခု ၀ါဆိုလျပည့္ေက်ာ္ ၁-ရက္မွ သီတင္းကြၽတ္လျပည့္ေန႔ထိ ၃-လအတြင္း နည္း ၃-နည္းျဖင့္ လူ႔ျပည္-နတ္ၿပည္ တျပိဳင္တည္း ေပၚထြန္းခဲ့ေလသည္။ အဘိဓမၼာ သင္တန္းမွာ မွတ္သားမိတာကေတာ႔ ၀ါတြင္း ( ၃ ) လ မွာ - ၁။ ဓမၼသဂၤဏီက်မ္း ကို ( ၁၂ ) ရက္၂။ ၀ိဘဂၤ (၀ိဘင္းက်မ္း)ကို ( ၁၂ ) ရက္၃။ ဓာတုကထာက်မ္းကို ( ၆ ) ရက္၄။ ပုဂၢလပညတၱိ (ပုဂၢလပညတ္က်မ္း)ကို ( ၇ ) ရက္၅။ ကထာ၀တၳဳက်မ္းကို ( ၈ ) ရက္၆။ ယမက (ယမိုက္က်မ္း)ကို ( ၂၀ ) ရက္၇။ ပ႒ာန (ပ႒ာန္းက်မ္း)ကို ( ၂၅ ) ရက္ ေဟာေတာ္မူခဲ႔သည္။
နတ္ျပည္မွာ ဘုရားရွင္ ရဲ႔ ႏႈတ္ထြက္စကားေျပာႏႈန္း ျမွင္႔ျပီးေဟာလို႔ရတာ ဟာလဲ အေၾကာင္းတစ္ခုလို႔ ဆိုပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ္ တြက္ၾကည္႔တာကေတာ႔ လူ့ျပည္ (၁၀၀) ႏွစ္ = တာ၀တိသာ(၁) ရက္... (ယမိုက္က်မ္း-အရ)လူ့ျပည္ (၁) ႏွစ္ = လူ့ျပည္ (၁၂) လ = တာ၀တိသာ ( ၀.၂၄ ) နာရီလူ့ျပည္ (၃) လ = တာ၀တိသာ ( ၀.၀၆ ) နာရီ = တာ၀တိသာ (၃.၆) မိနစ္ နတ္ေတြအတြက္ေတာ႔ (၃.၆) မိနစ္ ပဲၾကာပါတယ္ ။ သူတို႔ရဲ႔ အခ်ိန္အတုိင္းအတာေတြ ကြ်န္ေတာ္တို႔န႔ဲ ေရတြက္ပံု တူရင္ေပါ႔ ေလ။ (၆၀) မိနစ္ = (၁)နာရီေတြ ဘာေတြ၊ မရွိရင္ေတာ႔ ဒီလိုတြက္လို႔ မရႏိုင္ဘူးေပါ႔ ။
(၂၀) သကၤႆနဂိုရ္ျပည္၌သာ နတ္ျပည္မွ သက္ေတာ္မူပါတယ္ ။
(၂၁) ဖလသမာပတ္ကို မျပတ္၀င္စားေတာ္မူပါတယ္ ။
(၂၂) နံနက္အခါ ၊ ညဥ္႔အခါ တို႔၌ ကြ်တ္ထိုက္ေသာ ေ၀ေနယ်ကို ၾကည္႕ရႈေတာ္မူပါတယ္။( ေန႔ (၃) ခါ ၊ ည (၃)ခါ ..၆ ခါ ၾကည္႔ ပါတယ္ )
(၂၃) အေၾကာင္းရွိမွ ၀ိနည္းတရားတို.ကို ပညတ္ေတာ္မူပါတယ္ ။( ဒီ၀ိနည္းေတြကို ေစာေစာကတည္းက ၾကိဳထုတ္ထားရင္ ဘယ္သူမွ ရဟန္း၀တ္ရဲ / ၀တ္ခ်င္ မွာ မဟုတ္ဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္ ။ ဒါေၾကာင္႔ ျဖစ္စဥ္ေပၚလာမွ စည္းကမ္းထုတ္တာျဖစ္ပါတယ္ ။ )
(၂၄) အတၳဳပၸတၱိ နဲ႔ တိုက္ဆိုင္မႈရွိလ်ွင္ အတိတ္မွ ဇာတ္တရားမ်ားကို ေဟာပါသည္။
(၂၅) ေဆြေတာ္ ၊ မ်ိဳးေတာ္တို႔၏ အစည္းအေ၀း တရားပြဲမ်ားတြင္ ဗုဒၶ၀င္ ကိုသာေဟာေတာ္မူၾကသည္။
(၂၆) ဧည္႔သည္ရဟန္းတို႔ႏွင္႔ တရားစကား ေျပာေတာ္မူၾကသည္။
(၂၇) ဒါယကာတို႔ ဖိတ္၍ ၀ါဆိုေတာ္မူေသာ္ ၊ ၀ါကြ်တ္လွ်င္ ဒါယကာတို႔ အားပန္ၾကားျပီးမွ သာ ထြက္ခြာၾကြသြားေတာ္မူၾကသည္။
(၂၈) ေန႔စဥ္ အခါခပ္သိမ္း ဗုဒၶကိစၥငါးပါးကို ျပဳေတာ္မူသည္။
ဗုဒၶကိစၥငါးပါး ။ ။ ၁/ ပုေရဘတၱကိစၥ = နံနက္ပိုင္း၌ ဆြမ္းခံၾကြေတာ္မူျခင္း၊ အလွဴရွင္ တို႔အား အခြင္႔အားေလ်ာ္စြာ မႏုေမာဒနာျပဳျခင္း ကိစၥ။၂/ ပစၧာဘတၱကိစၥ = ေနလြဲအခါ နဲ႔ ညေနပိုင္း၌ ပူေဇာ္ရန္လာသူတို႔၏ အပူေဇာ္ခံျပီး သင္႔ေတာ္ေသာ တရားေဟာျခင္းကိစၥ။၃/ ပုရိမယာမ ကိစၥ = ညဥ္႔ဦးယံ၌ ရဟန္းတို႔အား တရားေဟာျခင္း၊ကမၼဌာန္းေပးျခင္း စေသာ ကိစၥ။၄/ မဇၥိဳမယာမကိစၥ = သန္းေခါင္ယံ ၌ စၾကာ၀ဠာ တိုက္တစ္ေသာင္းမွ လာေရာက္ၾကကုန္ေသာ နတ္၊ျဗဟၼာတို႔၏ အေမးပုစၧာျပႆနာတို႔ကို ေျဖဆိုေတာ္မူျခင္းကိစၥ။၅/ ပစၧိမယာမ ကိစၥ = မိုးေသာက္ယံ ၏ ၃ ပံု ၊ ၁ ပံု တြင္ - ပထမတပံု၌ စၾကၤံၾကြေတာ္မူျခင္း ၊ ဒုတိယတပံု၌ သီဟေသယ်ျဖင္႔ လက္ယာနံေတာင္း ေလ်ာင္းစက္ေတာ္မူျခင္း၊ တတိယအပံု၌ မဟာဂရုဏာျဖင္႔ စတုတၳစ်ာန္သမာပတ္ကို ၀င္စားေတာ္မူ၍ ထို ဂရုဏာသမာပတ္မွ ထေတာ္မူေသာအခါ (အရုဏ္တက္ခါနီး) ယေန႔ ခြ်တ္ထိုက္ေသာ သတၱ၀ါကို ဗုဒၶစကၡဳျဖင္႔ ေလာက(၃)ပါးကို ၾကည္႔ေတာ္မူျခင္း ကိစၥ ။ ( သုတ္သီလကၡန္ အဌကထာ - မွ )
(၂၉) ပရိနိဗၺာန္ျပဳအ႔ံေသာေန႔၌ သားျပြမ္းဆြမ္းကို ဘုဥ္းေပးေတာ္မူသည္။
(၃၀) သမာပတ္၀င္စားျပီးမွ ပရိနိဗၺာန္ျပဳေတာ္မူသည္။
__________________